به گزارش «اخبار خودرو»،خودروهای ایرانی در بازارهای خارجی به چه قیمتی به فروش می‌رسند؟ این پرسشی است که شهروندان ایرانی، آن‌هم در یک بازار خودرو کاملا انحصاری حق‌دارند از خود بپرسند. این موضوع اما زمانی اهمیت پیدا می‌کند که حجم خبرها و شایعات در مورد ارزان‌تر بودن خودروهای ایرانی در بازار کشورهایی مانند عراق، سوریه، ارمنستان و جمهوری‌آذربایجان را هم درنظر بگیریم. بررسی سایت‌های فروش خودرو در برخی کشورهای همسایه نشان می‌دهند قیمت خودروهای ایرانی در این کشورها، برخلاف آنچه عامه مردم تصور می‌کنند بالاتر از نرخ‌های داخلی است. هم‌زمان اما به نظر می‌رسد بهای خودروهای ایرانی در مقایسه با قیمت دیگر خودروهای خارجی در این کشورها، دستکم از منظر «قیمت اسمی» بالاتر است. اما اگر این طور باشد، چرا شهروندان کشورهای همسایه همچنان خودروهای ایرانی می‌خرند؟
یک بررسی اینترنتی نشان می‌دهد بهای خودروهای ایرانی در کشورهایی همچون عراق و جمهوری‌آذربایجان، نه فقط از قیمت همین خودروها در داخل بالاتر است بلکه از بهای خودروهای مشابهی که شهروندان عراقی یا آذربایجانی می‌توانند با همین مبالغ خریداری کنند نیز بیشتر است. (البته در مورد خودروهای دست‌دوم، ظاهرا ماجرا برعکس است.)
«تیبا» در ایران و «طیبه» در عراق
به عنوان نمونه، قیمت «تیبا صندوق‌دار» (که در عراق به نام «سایپا طیبه» یا حتی «طیبه» شناخته می‌شود)، حدود 6 هزار و 700 دلار است. با احتساب دلار 25هزارتومانی، این خودرو در عراق حدود 167میلیون تومان خواهد بود، در حالی که همین خودرو در ایران، اکنون حدود 130میلیون‌تومان است. قیمت «ساینا» نو نیز در بازار عراق حدود 7هزار و 500 دلار است که با احتساب دلار 25 هزار تومانی، حدود 187 میلیون تومان خواهد بود. متوسط قیمت انواع این خودرو در ایران، اکنون حدود 155 میلیون تومان است.
بازار دست‌دوم‌های ایرانی در کشورهای همسایه
اما از قیمت خودروهای نو که بگذریم، قیمت خودروهای دست‌دوم ایرانی در کشورهای همسایه در چه حدودی است؟ بررسی قیمت خودروهای دست‌دوم ایرانی در جمهوری‌آذربایجان نشان می‌دهد خرید خودرو ایرانی برای خارجی‌ها، ارزان‌تر از خرید خودرو مشابه برای ایرانی‌ها آب می‌خورد. به‌عنوان‌مثال، یک آگهی فروش خودرو سمند (که در جمهوری‌آذربایجان به «آذسمند» معروف است)، نشان می‌دهد سمند سفیدرنگ مدل 1393 خورشیدی (2014 میلادی) با کارکرد 257هزارکیلومتر که کارشناسی‌شده است و تایر نو هم دارد، حدود 6 هزار «منات» (واحد پول جمهوری‌آذربایجان) قیمت خورده است.
قیمت «منات» در لحظه تنظیم این گزارش، حدد 15 هزار و 200 تومان است و به این ترتیب، قیمت این خودرو در جمهوری آذربایجان حدود 91میلیون تومان خواهد بود. اما بررسی سایت‌های خریدوفروش خودرو دست‌دوم در ایران نشان می‌دهد خودرویی با کیفیت مشابه، در کشور بین 100 تا 130 میلیون تومان قیمت دارد و درواقع گران‌تر است.
اتهام «دامپینگ» به خودروسازی ایران
این در حالی است که طی هفته های اخیر، زمزمه‌ها در مورد ارزان‌فروشی (با به اصطلاح فنی «دامپینگ») خودروهای ایرانی در بازار کشورهای همسایه، بار دیگر اوج گرفته است و خبرهای ضدونقیضی در این مورد به گوش می‌رسد. منتقدان می‌گویند ایران، خودروهای تولیدی خود را فقط به مردم ایران گران می‌فروشد و قیمت‌ها برای شهروندان خارجی ارزان تر است.
«دامپینگ» (Dumping)؛ سیاست‌گزاری قیمتی است که می‌تواند این وضعیت را توضیح بدهد. به بیان ساده «دامپینگ» یا «قیمت‌شکنی» زمانی رخ می‌دهد که یک شرکت، برای به دست آوردن بازار کشورهای خارجی، قیمت کالا در خارج را پایین‌تر از بهای کالا در داخل تعیین کند. برخی شرکت‌ها حتی ممکن است برای به چنگ آوردن سهمی از بازارهای خارجی، قیمت کالا را کمتر از بهای تمام‌شده تعیین کنند.
پدرام فرهادی، کارشناس حوزه خودرو از دانشگاه علم‌وصنعت در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌خودرو» در این مورد گفت: «سیاست دامپینگ در مورد برخی کالاها از سوی تولیدکننده اعمال می‌شود، اما این سیاست الزاما در مورد همه محصولات هم جواب نمی‌دهد.» او ادامه داد: «به‌عنوان‌مثال چندسال پیش اتحادیه اروپا ایران را متهم کرده بود فولاد خود را با قیمتی پایین‌تر از نرخ بازار در کشورهای عضو این اتحادیه به فروش می‌رساند، بنابراین دامپینگ می‌کند. ظاهرا ایران این کار را برای رقابت با تولیدکنندگان فولاد از کشورهایی مانند ترکیه انجام داده بود. با این حال، به نظر می‌رسد ایران دستکم حالا از سیاست دامپینگ در مورد خودرو استفاده نمی‌کند.»
فرهادی ادامه داد: «خودروسازان ایرانی می‌گویند به‌دلیل قیمت‌گذاری دستوری به ازای تولید هر دستگاه خودرو زیان می‌کنند و بخش بزرگی از زیان انباشته 80هزارمیلیاردتومانی این دو شرکت، به همین دلیل است. بنابراین، ارزان‌فروشی خودروهای صادراتی در شرایط فعلی از سوی ایران معقول به نظر نمی‌رسد.» او افزود: «با این همه، خودروهای ایرانی در کشورهای همسایه مانند عراق بازار دارند و دلیل آن هم ارزان بودن قطعات یدکی این خودروها و در دسترس بودن دانش فنی برای تعمیرات آنهاست. خیلی‌ها می‌گویند وقتی یک شهروند عراقی می‌تواند مدل‌هایی از میتسوبیشی و هیوندای را با قیمت 15 هزار دلار بخرد، چرا باید خودرو ایرانی را به قیمت 7 هزار دلار بخرد. از نظر قیمتی تفاوت مشخص است، اما قیمت تمام‌شده همه چیز نیست.»
این کارشناس صنعت خودرو ادامه داد: «درواقع هزینه تعمیرات خودروهای ایرانی درمقایسه‌با نمونه‌های خارجی بسیار پایین است حتی در مواردی خودروهای دست‌دوم ایرانی به این کشورها منتقل می‌شوند و با قیمت‌های پایین به فروش می‌رسند زیرا برای شهروندان این کشورها مقرون‌به‌صرفه هستند.»
